Jednym z często spotykanych problemów wśród księgowych jest kwalifikacja umowy leasingowej. Księgowi niejednokrotnie na równi traktują przesłanki podatkowe i bilansowe uznania umowy za leasing finansowy lub operacyjny, choć wcale nie mają do tego prawa. Co więcej ? niejednokrotnie umowę leasingową uważają za operacyjną tylko dlatego, że finansujący tak właśnie nazwał tę umowę. Poniżej kilka krótkich wskazówek, jak poradzić sobie z zagadnieniem prawidłowego ujęcia leasingu w księgach rachunkowych.

Aby umowa leasingowa została uznana za leasing finansowy w rozumieniu Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 2009 Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.), powinna spełniać przesłanki zawarte w art. 3 ust. 4 tejże Ustawy.

W pierwszej kolejności sprawdzamy, czy umowa została zawarta na czas oznaczony. Jeżeli tak nie jest, bezwarunkowo (tzn. bez sprawdzania dalszych przesłanek) kwalifikujemy ją jako leasing operacyjny. Jednak jeżeli rzeczywiście umowa została zawarta na czas oznaczony, wówczas musimy poddać ją dalszej analizie, upewniając się, czy dodatkowo spełnia jednego z poniższych wyznaczników:

1.    Przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta. Korzystającym jest, oczywiście, leasingobiorca.

2.    Zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia. Cena rynkowa jest równa wartości godziwej, o której mowa w art. 28 ust. 6 (kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami) pod warunkiem, że mamy do czynienia z rynkiem aktywnym.

3.    Okres, na jaki została zawarta umowa, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż 3 tego okresu. Dodatkowo, prawo własności przedmiotu umowy może być, po okresie na jaki została umowa zawarta, przeniesione na korzystającego.

Na okres ekonomicznej użyteczności, zgodnie z art. 32 ust. 2, wpływ mają takie czynniki, jak liczba zmian, na których pracuje środek trwały, tempo postępu techniczno-ekonomicznego, wydajność środka trwałego, prawne lub inne ograniczenia czasu używania lub przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży neto istotnej pozostałości środka trwałego.

Dla przykładu: okres ekonomicznej użyteczności samochodu osobowego przeznaczonego na cele podróży służbowych będzie dłuższy niż takiego samego modelu samochodu służącego ośrodkom szkolenia kierowców do nauki jazdy swoich kursantów. Okres ekonomicznej użyteczności najlepiej konsultować z bezpośrednimi użytkownikami danego środka trwałego, bo tylko oni potrafią precyzyjnie określić, jak długo dany środek trwały będzie zdatny do użytkowania.

4.    Suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień.

W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się natomiast płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeśli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie.

Ten warunek sprawia chyba najwięcej kłopotu osobom zajmującym się leasingiem w firmie. Powiedzieliśmy sobie, czym jest wartość rynkowa. Wystarczy zatem, że tę wartość rynkową porównamy do sumy opłat, ale ? to bardzo ważne ? zdyskontowanej sumy opłat na dzień zawarcia umowy. Obecnie wyliczenie zdyskontowanej wartości nie jest już tak uciążliwe, jak jeszcze kilka lat temu. Zadanie to można sobie ułatwić np. przy pomocy arkusza kalkulacyjnego lub systemu eksperckiego 24iValue. Niezależnie od tego trzeba jednak znać podstawy matematyki finansowej.

Kolejne przesłanki przedstawimy w drugiej części naszego artykułu na temat leasingu finansowego w ujęciu bilansowym.

Strona główna Wszystkie wpisy